Stres oksydacyjny: przyczyny, skutki i zapobieganie

Stres oksydacyjny to brak równowagi wolnych rodników i przeciwutleniaczy w organizmie. Wolne rodniki to cząsteczki z niesparowanymi elektronami, natomiast przeciwutleniacze to cząsteczki, które przekazują elektrony wolnym rodnikom lub bezpośrednio je usuwają.

Stres oksydacyjny może wystąpić z powodu różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych, takich jak zapalenie, infekcja, palenie, spożycie alkoholu i narażenie na promieniowanie.

Brak równowagi wolnych rodników może zakłócać i uszkadzać białka, lipidy i kwasy nukleinowe. W rezultacie niekontrolowany stres oksydacyjny może przyspieszyć starzenie się i prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak nowotwory, nadciśnienie i cukrzyca. Jednak zmiany stylu życia i modyfikacje diety mogą pomóc w utrzymaniu stresu oksydacyjnego pod kontrolą.

Stres oksydacyjny występuje na skutek braku równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami i przeciwutleniacze w ciele. Wolny rodnik to cząsteczka posiadająca jeden lub więcej niesparowanych elektronów, która najczęściej powstaje w mitochondriach podczas trifosforan adenozyny (produkcja ATP) (proces zwany oddychaniem komórkowym). Wolne rodniki to wysoce niestabilne cząsteczki, które mogą reagować z lipidami błonowymi (tłuszczami), białkami komórkowymi i kwasami nukleinowymi, powodując uszkodzenie komórek.

Organizm przeciwdziała wolnym rodnikom poprzez przeciwutleniacze, które mogą być wytwarzane naturalnie lub pozyskiwane z pożywienia lub suplementów. Przeciwutleniacze mogą oddawać elektrony wolnym rodnikom lub bezpośrednio je eliminować, neutralizując w ten sposób ich szkodliwe działanie. Jednak stres oksydacyjny może wystąpić, gdy w organizmie nie ma wystarczającej ilości przeciwutleniaczy, aby przeciwdziałać wolnym rodnikom.

Stres oksydacyjny może powodować kilka czynników wewnętrznych, takich jak:

• Aktywacja komórek odpornościowych
• Infekcje
• Niedokrwienie (ograniczenie przepływu krwi do dowolnego mięśnia, tkanki lub narządu)
• Rak
• Stres
• Starzenie się
• Zapalenie
• za dużo ćwiczeń

Jednak czynniki zewnętrzne mogą również powodować stres oksydacyjny, w tym:

• Narażenie na zanieczyszczenia środowiska lub metale ciężkie
• Przyjmowanie niektórych leków, takich jak Protopic (takrolimus) i Neoral (cyklosporyna)
• Palenie
• Alkohol
• Narażenie na promieniowanie
• Niektóre produkty do gotowania, takie jak zużyty olej lub wędzone mięso.

Jednym z głównych sposobów, w jaki stres oksydacyjny może wpływać na organizm, jest przyspieszenie procesu starzenia. Dzieje się to poprzez proces zwany starzeniem się komórek, który powoduje, że komórki starzeją się i przestają się dzielić, nawet jeśli nie umierają. Komórki te mogą gromadzić się w organizmie i zacząć uszkadzać zdrowe komórki, przyspieszając starzenie się.

Oprócz starzenia się, stres oksydacyjny może również wpływać na rozwój różnych chorób, w tym:

• Miażdżyca (nagromadzenie tłuszczu i cholesterolu w tętnicach serca)
• Nadciśnienie (wysokie ciśnienie krwi)
• Cukrzyca
• Rak
• Choroba Alzheimera
• Przewlekła choroba nerek
• Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
• Demencja
• Reumatoidalne zapalenie stawów
• Sarkopenia (utrata mięśni wynikająca ze starzenia się)

Stres oksydacyjny może nie dawać widocznych objawów, zwłaszcza w początkowej fazie. Jednak z biegiem czasu możesz zacząć zauważać:

Jeśli doświadczasz tych objawów i nie masz znanej choroby podstawowej, która może je powodować, ważne jest, aby jak najszybciej udać się do lekarza w celu postawienia właściwej diagnozy. Może pomóc w identyfikacji poziomów stresu oksydacyjnego na wczesnych etapach, zanim spowodują komplikacje lub negatywne skutki zdrowotne.

Stres oksydacyjny jest spowodowany obecnością reaktywnych form tlenu (ROS), niestabilnej cząsteczki, której komórki nie mogą przeciwdziałać. Jednak pomiar ROS jest niemożliwy, ponieważ większość z nich jest zbyt niestabilna, aby można ją było zmierzyć bezpośrednio.

Zamiast tego większość testów (testów analizujących substancje) mierzy uszkodzenia białek, DNA, RNA, lipidów lub innych biomolekuł. Te stabilne markery stanowią bardziej niezawodną metodę oceny stresu oksydacyjnego. Pomiar poziomu enzymów przeciwutleniających to kolejna powszechna metoda testowania.

Pozytywne wyniki tych testów mogą wskazywać, że cierpisz na stres oksydacyjny. Możesz skorzystać z terapii przeciwutleniających, takich jak:

• Zażywaj witaminy A, C i E
• Jedz produkty bogate w selen lub przyjmuj suplementy selenu
• męczący ubichinon albo koenzym Q10 (CoQ10) Suplementy
• Spożywaj produkty bogate w polifenole, takie jak orzechy, jabłka lub rośliny strączkowe

Zmiany stylu życia, modyfikacje diety i dodanie suplementów do diety mogą pomóc w zapobieganiu stresowi oksydacyjnemu.

Podejścia związane ze stylem życia

Aby zmniejszyć ryzyko stresu oksydacyjnego, rozważ próbę włączenia do swojego dnia następujących nawyków związanych ze stylem życia:

• Ogranicz spożycie alkoholu lub unikaj palenia
• Uprawiaj umiarkowaną aktywność fizyczną trzy do pięciu dni w tygodniu.
• Zmniejsz stres i niepokój poprzez medytację, jogę i inne Zarządzanie stresem techniki
• Ustal regularny harmonogram snu i trzymaj się go

Zmiany diety

Diety bogate w tłuszcze lub węglowodany Może powodować stres oksydacyjny. Pracownicy służby zdrowia mogą zalecać diety o niskiej zawartości tłuszczu i bogate w przeciwutleniacze, aby zapobiec stresowi oksydacyjnemu. Popularną opcją jest dieta śródziemnomorska, bogata w żywność bogatą w przeciwutleniacze, taką jak warzywa, rośliny strączkowe, owoce, oliwa z oliwek, kulkii ryby.

Suplementy

Niektóre suplementy przeciwutleniające mogą pomóc w eliminacji wolnych rodników, podobnie jak naturalne przeciwutleniacze. Dodatki te obejmują:

Jednak przed przyjęciem suplementów możesz porozmawiać z lekarzem, aby sprawdzić, czy odpowiadają one potrzebom Twojego organizmu. W niektórych przypadkach lekarze najpierw zalecą pozyskiwanie przeciwutleniaczy z pożywienia, a dopiero potem zasugerują stosowanie suplementów.

Stres oksydacyjny występuje, gdy w organizmie brakuje równowagi wolnych rodników i przeciwutleniaczy. Kiedy to nastąpi, może zwiększyć ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych, takich jak rak, cukrzyca i wysokie ciśnienie krwi.

Pewne nawyki związane ze stylem życia (takie jak wystarczająca ilość snu i ograniczenie spożycia alkoholu) oraz stosowanie diety bogatej w przeciwutleniacze mogą pomóc kontrolować poziom stresu oksydacyjnego. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o tym, co możesz zrobić, aby zapobiec stresowi oksydacyjnemu lub nim zarządzać, aby uzyskać spersonalizowany plan leczenia.